Porozumienie Paryskie to pierwszy w historii, uniwersalny, prawnie wiążący traktat w obszarze ochrony klimatu. Został przyjęty po czterech latach negocjacji, podczas szczytu klimatycznego w Paryżu w grudniu 2015 roku (COP21) przez ponad 190 państw, w tym m.in. kraje Unii Europejskiej, USA i Indie. Porozumienie wyznacza tym samym dla krajów-sygnatariuszy wspólne i długoterminowe cele.
Po pierwsze, to utrzymanie wzrostu globalnej temperatury poniżej 2°C (w stosunku do poziomu sprzed epoki przemysłowej) oraz kontynuację starań, celem obniżenia poziomu ocieplenia do 1,5°C. Po drugie, na mocy Porozumienia Paryskiego za kluczowe uznano także wzmocnienie zdolności krajów do radzenia sobie ze skutkami zmiany klimatu oraz rozwoju opartego o niską emisję gazów cieplarnianych. Po trzecie: gospodarki rozwinięte zadeklarowały się na wsparcie finansowe krajów mniej uposażonych. Celem dofinansowania mają być inwestycje ograniczające emisje gazów cieplarnianych i wspierające adaptację do zmiany klimatu.
Zasada sprawiedliwości
Co ważne, cele te mają być osiągane zgodnie z zasadą sprawiedliwości. To znaczy, że odpowiedzialność za ich realizację jest wspólna, ale zróżnicowana według możliwości każdego z państwa.
Żeby zrealizować cele długoterminowe, strony Porozumienia Paryskiego zobowiązały się przede wszystkim do obniżenia emisji gazów cieplarnianych. Balans pomiędzy antropogenicznymi źródłami emisji (czyli tymi, za które odpowiedzialni są ludzie) oraz ich pochłaniania ma tym samym zostać osiągnięty w drugiej połowie stulecia – uznając, że w przypadku państw rozwijających się będzie mogło nastąpić to później. To oznacza, że do 2050 roku pierwsze kraje mają zostać net-zero hero.
Ponieważ w ramach traktatu nie są narzucone konkretne działania, każdy z uczestników Porozumienia Paryskiego zadeklarował się dobrowolnie opracować i realizować własne strategie na poziomie krajowym. Te określane są jako Planowane Wkłady Zamierzone przez Kraje (INDC, Intended Nationally Determined Contributions) i mają być raportowane pozostałym stronom co pięć lat. Co ważne, każdy kolejny plan ma zawierać ambitniejsze założenia w stosunku do poprzedniej strategii.
W Porozumieniu Paryskim zawarto także uzgodnienia związane ze wsparcia finansowego dla krajów rozwijających się. Według zapisów tego dokumentu kraje rozwinięte mają przekazywać krajom rozwijającym się 100 miliardów dolarów rocznie na inwestycje w ograniczanie emisji i adaptację do zmiany klimatu.
Porozumienie Paryskie dziś
Do grudnia 2020 roku Porozumienie Paryskie zostało ratyfikowane przez 188 krajów oraz Unię Europejską (która jest liczona jako osobna strona porozumienia, niezależnie od krajów członkowskich). Warto przy tym wspomnieć Stanach Zjednoczonych, które w 2019 roku decyzją Prezydenta Donalda Trumpa odstąpiły od umowy. Jednak w styczniu 2021 Prezydent Joe Biden ogłosił powrót USA do Porozumienia Paryskiego.
Z okazji piątej rocznicy przyjęcia Porozumienia Paryskiego, ośrodek SYSTEMIQ przygotował analizę podjętych działań. Zapisano w nim między innymi, że po podpisaniu traktatu nastąpiło przyspieszenie rozwoju niskoemisyjnych technologii we wszystkich sektorach gospodarki. Co więcej, państwa i spółki odpowiadające za ponad 50 proc. PKB przyjęły cele neutralności klimatycznej.
W świetle ostatniego raportu IPCC jest jeszcze wiele do zrobienia! Każdy z nas, niezależnie od rozwiązań systemowych także może działać na rzecz ochrony klimatu i środowiska. Śledź bloga TerGo i dowiedz się więcej!
